JAK DBAĆ O UKŁAD ROZRZĄDU?
Układ rozrządu to jeden z najważniejszych elementów silnika spalinowego we współcześnie produkowanych samochodach. Podstawową funkcją układu rozrządu jest umożliwienie dopływu mieszanki paliwowo-powietrznej do cylindrów i usunięcie z nich produktów spalania w odpowiednim momencie. To właśnie jemu zawdzięczamy możliwość uzyskania odpowiednich osiągów. Jednym z jego podstawowym elementów jest pasek rozrządu lub łańcuch rozrządu.
Wymianę rozrządu zaleca się powierzać wykwalifikowanym mechanikom. Zdarza się bowiem często, że samodzielny i nieprawidłowy montaż napinacza paska rozrządu skutkuje jego uszkodzeniem lub urwaniem śruby mocującej. W skrajnych przypadkach dochodzi również do zerwania się samego paska rozrządu, a w konsekwencji do poważnej i niestety kosztownej awarii silnika. Jedną z grup elementów na którą powinniśmy zwracać więc szczególną uwagę są napinacze – sprawdźmy co dokładnie powinniśmy o nich wiedzieć.
Zbyt słabo, a może zbyt mocno?
Jak podkreślają eksperci, znaczący wpływ na prawidłowe funkcjonowanie napinacza paska rozrządu ma odpowiedni moment i siła, z jaką zostanie dokręcona jego śruba mocująca. Zbyt słabe jej przykręcenie wpływa na nieprawidłową pozycję płytki wspornikowej znajdującej się pod łbem śruby, w skutego czego pasek rozrządu jest nieodpowiednio naciągnięty i naprężony. W sytuacji tej również sama śruba mocująca napinacz może ulec zerwaniu. Dzieje się tak w konsekwencji znacząco zwiększonych tzw. obciążeń dynamicznych, które oddziaływają na śrubę.
Nie należy zapominać także o prawidłowym montażu i ustawieniu samego napinacza względem bloku silnika. Na szczęście tego typu odchylenia i nieprawidłowości widoczne są gołym okiem i nie da się ich przeoczyć. Niewłaściwa pozycja napinacza paska rozrządu wobec bloku silnika uzewnętrznia się powstaniem szczeliny między nimi.
Jak to zwykle bywa nie należy jednak popadać ze skrajności w skrajność. Zbyt mocne dokręcenie śruby mocującej napinacz może dać o sobie znać już podczas montażu, lub co gorsza w trakcie jazdy i eksploatacji samochodu. Często spotykanym problemem podczas zbyt mocnego dociągnięcia śruby jest zerwanie jej gwintu. Podczas nieumiejętnego montażu napinacza paska rozrządu, łatwo również doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia gwintowanego otworu znajdującego się w kadłubie silnika. Z punktu widzenia właściciela pojazdu lepiej jest, gdy do tego rodzaju awarii dojdzie w serwisie samochodowym lub warsztacie, gdyż ich usunięcie, a zarazem koszty z tym związane bierze na siebie z reguły właśnie warsztat.
Prawidłowy montaż
Wiele osób zadaje sobie pytanie, jak zatem montować napinacz paska rozrządu? Prawidłowa odpowiedź jest tylko jedna i prosta: zgodnie z instrukcją producenta. Montaż paska rozrządu powinien odbywać się przy zimnym silniku. W pierwszej kolejności – poza przeczytaniem instrukcji obsługi oczywiście – należy sprawdzić stanu gwintu otworu, w który ma być wkręcona śruba mocująca napinacz. Powinien on być w dobrym stanie, w przeciwnym razie warto naprawić go poprzez przegwintowanie. Kolejnym krokiem jest montaż napinacza i jego optymalne ustawienie poprzez lekkie przykręcenie śruby mocującej. Trzecią rzeczą, którą należy zrobić jest instalacja nowego paska rozrządu i obrócenie napinacza zgodnie z ruchem wskazówek zegara do momentu, gdy wskaźnik umieszczony na napinaczu pokryje się z nacięciem na płytce wspornikowej. To jednak nie wszystko – kluczowa sprawa dopiero przed Tobą. Po wykonaniu wszystkich powyższych czynności należy dokręcić śrubę napinacza z momentem wynoszącym 20 Nm.
Wymiana rozrządu i jego specyfikacja - czyli co, jak i kiedy?
Układ rozrządu to jeden z najważniejszych elementów silników spalinowych we współczesnych samochodach. Odpowiada on za umożliwienie dopływu do cylindrów mieszanki paliwowo - powietrznej i usunięcie z nich produktów spalania. Dzięki temu, samochód ma szansę uzyskiwać odpowiednie osiągi.
Większość kierowców wie, że w obecnie produkowanych autach występują dwa typy rozrządu – te, w których napęd z wału korbowego do układu rozrządu zapewnia elastyczny pasek zębaty, a także te, posiadające tradycyjny łańcuch rozrządu. Które rozwiązanie jest korzystniejsze? Maurice Foot, menadżer ds. silników w firmie SKF, stwierdził: „Producenci mogli mieć problemy z niektórymi wcześniejszymi zastosowaniami paska, a łańcuchy zajmują mniej miejsca z przodu silnika. Jednak wymiana układu rozrządu z łańcuchem wymaga zazwyczaj wyjęcia silnika i rozebrania całej jego przedniej części, co z punktu widzenia klienta jest bardziej czasochłonne i kosztowne.” Obecnie paski rozrządu są popularniejszym rozwiązaniem, natomiast nie brak producentów, którzy stosują łańcuchy – zwłaszcza w przypadku silników wysokoprężnych (Toyota, Saab, BMW etc.).
Niezależnie jednak do tego, czy w naszym samochodzie rozrząd obsługiwany jest przez pasek, czy łańcuch, układ rozrządu cechuje się ograniczoną trwałością. Podlega on regularnej wymianie, i koniecznie należy stosować się do zaleceń producenta samochodu w tej kwestii. Dlaczego jest to aż tak ważne? Otóż, w dzisiejszych czasach prawie każdy nowy silnik jest typu kolizyjnego, gdzie zawory i tłoki znajdują się w bliskiej odległości od siebie. Pęknięty lub mający wyłamane zęby pasek rozrządu (to samo tyczy się łańcucha) może doprowadzić do uderzenia tłoka w otwarty zawór, skutkując wygięciem zaworów, pęknięciem tłoków, a co za tym idzie poważnym uszkodzeniem silnika. I nawet fakt, że posiadamy silnik bezkolizyjny1 nie zmienia tu sprawy, ponieważ w przypadku wystąpienia problemów z paskiem rozrządu, i tak czy tak skończymy na poboczu z zepsutym silnikiem.
Opisaliśmy skutki ewentualnej usterki układu rozrządu, ale jak w takim razie dostrzec objawy zużycia się paska, bądź łańcucha rozrządu? W przypadku tego pierwszego możemy mieć spore problemy, bowiem mikrouszkodzenia na pasku takie jak rysy i pęknięcia mogą być trudne do zauważenia dla przeciętnego kierowcy. Natomiast objawy takie jak piski dochodzące od rolek napinających (świadczą o wytarciu się ich łożysk) można łatwo usłyszeć i powinny być sygnałem do wymiany rozrządu.
Przy wymianie paska rozrządu należy założyć również nowy osprzęt, czyli rolki prowadzące i napinacza, a także pompę wody (o której kierowcy bardzo często zapominają). Co jest niezwykle istotne, pasek rozrządu wraz z osprzętem muszą być bezwzględnie wymienione po kupnie auta używanego! Należy też pamiętać o odpowiednim naciągnięciu paska. Za słabe naciągnięcie prowadzi bowiem do szybszego wytarcia się zębów paska, zbyt mocne zaś skutkuje głośną jego pracą.
W przypadku łańcucha, po pewnym czasie użytkowania dochodzi do poluzowania ogniw i łańcuch zaczyna głośno klekotać. Tego typu objawów nie można lekceważyć, ze względu na to, że dłuższa jazda z łańcuchem wydającym głośne dźwięki, doprowadza w większości przypadków do jego zerwania. Razem z łańcuchem rozrządu należy pamiętać również o wymianie koła zębatego i napinacza olejowego.
Co ile tysięcy km należy zatem wymieniać zestaw rozrządu? Na początku należy zaznaczyć, że nie ma jednej ustalonej wartości przebiegu, po przekroczeniu której należy wymieniać pasek rozrządu. W przypadku większości aut taką wartością jest 100-120 tys. km, ale zdarzają się producenci, którzy zalecają wymianę paska już po ok 70 tys. km przebiegu (np. Fiat). Natomiast firmy takie jak Ford czy Audi wydłużają je nawet do 150 tys. km.
Łańcuch rozrządu jest bardziej wytrzymały od paska, ale i on wymaga regularnych czynności serwisowych. Najczęstszy przebieg, który producenci wymieniają jako górną granicę wymiany, to 150 tys. km.
Zachęcamy zatem do regularnej wymiany rozrządu w trosce o silniki naszych aut. Całość komponentów do układu rozrządu znajdziesz w atrakcyjnych cenach w ofercie naszego sklepu:
Rozrząd, a ściślej mówiąc komplet do jego napędu, należy regularnie wymieniać. Inaczej grożą nam poważne awarie.
Rozrząd to jeden z najważniejszych mechanizmów w silniku. Aby czterosuwowy motor mógł pracować, muszą otwierać się zawory, które wpuszczają mieszankę paliwowo-powietrzną. Po pracy jaką wykonają, spaliny powinny wydostać się przez kolejne zawory.
Zobacz też: Hamulce - kiedy wymieniać klocki, tarcze i płyn - poradnik
Czas otwarcia poszczególnych zaworów jest ściśle określony i w autach odbywa się to poprzez pasek albo łańcuch rozrządu. Są to elementy, których zadaniem jest przekazywanie napędu z wału korbowego na wałki rozrządu. W starszych konstrukcjach były to tzw. laski popychacze - nie było bezpośredniego napędu na wałki.
Co do wytrzymałości paska i łańcucha, wszystko zależy od producenta auta. Są pojazdy, gdzie paski wytrzymują przebieg nawet 240 tysięcy kilometrów lub 10 lat. W znacznej większości samochodów okresy te są znacznie krótsze - najczęściej wynoszą 60 albo 90 tysięcy kilometrów. Im auto jest starsze, dobrze jest skracać te przebiegi.
Łańcuchy czasami wytrzymują przez cały okres eksploatacji samochodu, choć wszystko zależy od danego modelu. Są takie, gdzie po kilkuset tysiącach kilometrów też zalecana jest ich wymiana wraz z kołami zębatymi. Częściej wymienia się elementy napinające oraz prowadzące łańcuch.
W przypadku rozrządu nie da się - tak jak przy innych elementach eksploatacyjnych samochodu - sprawdzić jego stanu. Nie jest tak, że wystarczy przyjechać do warsztatu, a mechanik oceni wzrokowo lub poprzez badanie, czy powinniśmy coś wymieniać. Należy po prostu trzymać się zaleceń producenta auta i co pewien czas być przygotowanym na taki wydatek. W przeciwnym razie, bez żadnych sygnałów świadczących o zbliżających się problemach, ewentualna awaria często spowoduje koszty idące w tysiące złotych. W wielu starszych autach naprawa bywa wtedy w ogóle nieopłacalna. Remont kapitalny silnika to praktycznie wyrok śmierci dla samochodu.
Wymiana samego paska to nie wszystko. Obok niego jest jeszcze szereg innych elementów współpracujących:
- rolki prowadzące
- uszczelniacze wałków rozrządu i wału korbowego
- rolka napinająca
Jeżeli pompa wody jest napędzana paskiem, przy wymianie należy sprawdzić i ją. Nierzadko zdarza się, że również ten element trzeba wymienić.
Uwaga na używane auta
Istotne jest, aby podczas wymiany rozrządu mechanik dokładnie obejrzał, czy z silnika nie ma żadnych wycieków oleju. To szczególnie istotne przy starszych, kilkunastoletnich autach, gdzie olej lubi się sączyć. Chodzi głównie o uszczelniacze wałków, ponieważ przeoczenie skutkuje szybszym zużyciem paska rozrządu.
Dlatego też pracownicy serwisów podkreślają, że po zakupie używanego pojazdu trzeba w pierwszej kolejności wymienić rozrząd. Chyba, że od poprzedniego właściciela otrzymamy książkę serwisową z wpisaną datą takiej operacji i - to przede wszystkim - informacją, przy jakim przebiegu była robiona. Oczywiście inna możliwość to choćby okazanie ze strony sprzedającego faktury dotyczącej takiej usługi w serwisie.
Co prawda, mechanik oczywiście może spojrzeć, czy pasek jest w dobrym stanie. Tyle, że ładnie wyglądający na pierwszy rzut oka, może być faktycznie już na tyle zużyty, że pęknie zaraz po wyjechaniu z warsztatu. Żaden fachowiec nie zagwarantuje po oględzinach, że wszystko jest w porządku.
Objawy awarii
Sęk w tym, że w przypadku rozrządu takich sygnałów praktycznie nie ma. Występują one niezwykle rzadko, np. w przypadku uszkodzenia którejś z rolek czy pompy wody, towarzyszy temu specyficzny dźwięk - wycie albo huczenie.
Pamiętajmy, że uruchamianie samochodu w niewskazany sposób, ma prawo skończyć się źle. W przypadku układów rozrządu, gdzie znajduje się pasek, może nastąpić przestawienie faz rozrządu lub - w skrajnym wypadku - zerwanie paska. To z kolei bezpośrednia przyczyna awarii, prowadzących nawet do remontu silnika.
